Chuyên Đề KHTN 8 Cánh Diều Bài 12 Muối

Chuyên đề KHTN 8 Cánh diều bài 12 Muối được soạn dưới dạng file word và PDF gồm 9 trang. Các bạn xem và tải về ở dưới.

BÀI 12: MUỐI

SGK CÁNH DIỀU

A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1. Khái niệm muối

Muối là những hợp chất được tạo ra khi thay thế ion${H^ + }$ trong acid bằng ion kim loại hoặc ion ammonium $(N{H_4}^ + )$.

2. Tên gọi của muối

Tên muối = tên kim loại (hoặc ammonium) + (hóa trị) + tên gốc muối
nếu kim loại có nhiều hóa trị

Ví dụ: K₃PO₄: Potassium phosphate

CuS: copper(II) sulfur

3. Tính tan của muối

Dựa vào khả năng tan trong nước, có thể chia muối thành 3 loại chính:

 Muối tan tốt trong nước: NaCl, CuSO₄, Ca(NO₃)₂.

 Muối ít tan trong nước: CaSO₄, PbCl₂.

 Muối không tan trong nước: CaCO₃, BaSO₄, AgCl.

4. Tính chất hóa học của muối

 Tác dụng với kim loại:

Kim loại A + Muối kim loại B $ \to $ Muối kim loại B + Kim loại A

 Tác dụng với base:

Muối + Base$\; \to $ Muối mới + Base mới

 Tác dụng với acid:

Muối + Acid$\; \to $ Muối mới + Acid mới

 Tác dụng với acid:

Muối A+ Muối B$\; \to $ Muối C + Muối D

5. Mối quan hệ giữa acid, base, oxide và muối

6. Một số phương pháp điều chế muối

Có thể điều chế muối từ:

 Oxide acid

Oxide acid + Base $ \to $ Muối + H₂O

 Oxide base:

Oxide base + acid $ \to $ Muối + H₂O

 Dung dịch acid và base:

Base + Acid $ \to $ Muối + H₂O

 Kim loại và acid:

Kim loại M + Acid (HCl, H₂SO₄ loãng )$ \to $ Muối + H₂

 Muối tác dụng với muối khác:

Muối A+ Muối B$\; \to $ Muối C + Muối D

B. CÂU HỎI TRONG BÀI HỌC

Câu 1. [CD – SGK trang 63]: Cho biết các muối: Na₃PO₄, MgCl₂, CaCO₃, CuSO₄, KNO₃ tương ứng với acid nào trong số các acid sau: HCl, H₂SO₄, H₃PO₄, HNO₃, H₂CO₃.

Hướng dẫn giải

Muối	Na3PO4	MgCl2	CaCO3	CuSO4	KNO3
Acid tương ứng	H3PO4	HCl	H2CO3	H2SO4	HNO3

Câu 2. [CD – SGK trang 63]: Gọi tên các muối sau: KCl, ZnSO₄, MgCO₃, Ca₃(PO₄)₂, Cu(NO₃)₂, Al₂(SO₄)₃.

Hướng dẫn giải

Công thức hóa học	Tên gọi
KCl	Potassium chloride
ZnSO4	Zinc sulfate
MgCO3	Magnesium carbonate
Ca3(PO4)2	Calcium phosphate
Cu(NO3)2	Copper(II) nitrate
Al2(SO4)3	Aluminium sulfate

Câu 3. [CD – SGK trang 64]: Sử dụng bảng tính tan, cho biết muối nào sau đây tan được trong nước: K₂SO₄, Na₂CO₃, AgNO₃, KCl, CaCl₂, BaCO₃, MgSO₄

Hướng dẫn giải

Các muối tan trong nước là: K₂SO₄, Na₂CO₃, AgNO₃, KCl, CaCl₂, MgSO₄

Câu 4. [CD – SGK trang 64]: Dung dịch CuSO₄ có màu xanh lam, dung dịch ZnSO₄ không màu. Viết phương trình hoá học xảy ra khi ngâm Zn trong dung dịch CuSO₄, dự đoán sự thay đổi về màu của dung dịch trong quá trình trên.

Hướng dẫn giải

– Phương trình hoá học xảy ra: Zn + CuSO₄→ ZnSO₄ + Cu.

– Dự đoán sự thay đổi màu của dung dịch: Dung dịch nhạt màu dần đến mất màu.

Câu 5. [CD – SGK trang 64]: Viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra trong các trường hợp sau:
a) Cho Fe vào dung dịch CuSO₄.
b) Cho Zn vào dung dịch AgNO₃.

Hướng dẫn giải

Phương trình hoá học xảy ra:

$a){\text{ }}Fe{\text{ }} + {\text{ }}CuS{O_4}\; \to {\text{ }}FeS{O_4} + {\text{ }}Cu \downarrow $

$b){\text{ }}Zn{\text{ }} + {\text{ }}2AgN{O_3} \to {\text{ }}Zn{\left( {N{O_3}} \right)_2}\; + {\text{ }}2Ag \downarrow $

Câu 6. [CD – SGK trang 65]: Dự đoán các hiện tượng xảy ra trong các thí nghiệm sau:
a) Nhỏ dung dịch H₂SO₄ loãng vào dung dịch Na₂CO₃.
b) Nhỏ dung dịch HCl loãng vào dung dịch AgNO₃.
Giải thích và viết phương trình hoá học xảy ra (nếu có).

Hướng dẫn giải

a) Hiện tượng: có khí thoát ra.

Giải thích: H₂SO₄ loãng tác dụng với Na₂CO₃ sinh ra khí CO₂ theo phương trình hoá học:

${H_2}S{O_4}\; + {\text{ }}N{a_2}C{O_3} \to {\text{ }}N{a_2}S{O_4}\; + {\text{ }}C{O_2} \uparrow {\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O.$

b) Hiện tượng: xuất hiện kết tủa trắng.

Giải thích: HCl tác dụng với AgNO₃ sinh ra kết tủa trắng là AgCl theo phương trình hoá học:

$HCl{\text{ }} + {\text{ }}AgN{O_3}\; \to {\text{ }}AgCl \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}HN{O_3}.$

Câu 7. [CD – SGK trang 65]: Viết phương trình hoá học xảy ra trong các trường hợp sau:

a) Dung dịch FeCl₃ tác dụng với dung dịch NaOH.

b) Dung dịch CuCl₂ tác dụng với dung dịch KOH.

Hướng dẫn giải

$a){\text{ }}FeC{l_3}{\text{ }} + {\text{ }}3NaOH{\text{ }} \to {\text{ }}Fe{\left( {OH} \right)_3} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}3NaCl$
b) $CuC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}2KOH{\text{ }} \to {\text{ }}Cu{\left( {OH} \right)_2} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}2KCl.$

Câu 8. [CD – SGK trang 65]: Hoàn thành các phương trình hoá học theo các sơ đồ sau:

$a){\text{ }}MgO{\text{ }} + {\text{ }}?{\text{ }} \to {\text{ }}MgS{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O$

$b){\text{ }}KOH{\text{ }} + {\text{ }}? \to {\text{ }}Cu{\left( {OH} \right)_2} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}?$

Hướng dẫn giải

$a){\text{ }}MgO{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}SO4{\text{ }} \to {\text{ }}MgS{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O$

$b){\text{ }}2KOH{\text{ }} + {\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }} \to {\text{ }}Cu{\left( {OH} \right)_2} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}2KCl$

Câu 9. [CD – SGK trang 66]: Viết phương trình hoá học xảy ra giữa các dung dịch sau:

a) Dung dịch NaCl với dung dịch AgNO₃.

b) Dung dịch Na₂SO₄ với dung dịch BaCl₂.

c) Dung dịch K₂CO₃ với dung dịch Ca(NO₃)₂.

Hướng dẫn giải

$a){\text{ }}NaCl{\text{ }} + {\text{ }}AgN{O_3}{\text{ }} \to {\text{ }}AgCl \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}NaN{O_3}.$

$b){\text{ }}N{a_2}S{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}BaC{l_2}{\text{ }} \to {\text{ }}BaS{O_4} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}2NaCl$

$c){\text{ }}{K_2}C{O_3}{\text{ }} + {\text{ }}Ca{\left( {N{O_3}} \right)_2}{\text{ }} \to {\text{ }}CaC{O_3} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}2KN{O_3}.$

Câu 10. [CD – SGK trang 66]: Viết các phương trình hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau:

$CuO{\text{ }}\xrightarrow{{(1)}}CuS{O_4}{\text{ }}\xrightarrow{{(2)}}{\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }}\xrightarrow{{(3)}}{\text{ }}Cu{\left( {OH} \right)_2}$

Hướng dẫn giải

Các phương trình hoá học theo sơ đồ:

$\begin{array}{*{20}{l}}
{\left( 1 \right){\text{ }}CuO{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}S{O_4}{\text{ }} \to {\text{ }}CuS{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O.} \\
{\left( 2 \right){\text{ }}CuS{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}BaC{l_2}{\text{ }} \to {\text{ }}BaS{O_4} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}CuC{l_2}.} \\
{\left( 3 \right){\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}2NaOH{\text{ }} \to {\text{ }}Cu{{\left( {OH} \right)}_2} \downarrow {\text{ }} + {\text{ }}2NaCl.}
\end{array}$

Câu 11. [CD – SGK trang 67]: Viết ba phương trình hoá học khác nhau để tạo ra Na₂SO₄ từ NaOH.

Hướng dẫn giải

Ba phương trình hoá học khác nhau để tạo ra Na₂SO₄ từ NaOH là:

$\begin{array}{*{20}{l}}
{\left( 1 \right){\text{ }}2NaOH{\text{ }} + {\text{ }}S{O_3}{\text{ }} \to {\text{ }}N{a_2}S{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O.} \\
{\left( 2 \right){\text{ }}2NaOH{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}S{O_4}{\text{ }} \to {\text{ }}N{a_2}S{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}2{H_2}O.} \\
{\left( 3 \right){\text{ }}2NaOH{\text{ }} + {\text{ }}CuS{O_4}{\text{ }} \to {\text{ }}N{a_2}S{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}Cu{{\left( {OH} \right)}_2} \downarrow .}
\end{array}$

Câu 12. [CD – SGK trang 67]: Viết ba phương trình hoá học khác nhau để điều chế CuCl₂.

Hướng dẫn giải

Ba phương trình hoá học khác nhau để điều chế CuCl₂:
$\begin{array}{*{20}{l}}
{\left( 1 \right){\text{ }}CuO{\text{ }} + {\text{ }}2HCl{\text{ }} \to {\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O.} \\
{\left( 2 \right){\text{ }}Cu{{\left( {OH} \right)}_2}{\text{ }} + {\text{ }}2HCl{\text{ }} \to {\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}2{H_2}O.} \\
{\left( 3 \right){\text{ }}CuS{O_4}{\text{ }} + {\text{ }}BaC{l_2}{\text{ }} \to {\text{ }}CuC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}BaS{O_4} \downarrow .}
\end{array}$

Câu 13. [CD – SGK trang 67]: Muối Al₂(SO₄)₃ được dùng trong công nghiệp để nhuộm vải, thuộc da, làm trong nước,… Tính khối lượng Al₂(SO₄)₃ tạo thành khi cho 51 kg Al₂O₃ tác dụng hết với dung dịch H₂SO₄.

Hướng dẫn giải

Đổi 51 kg = 51 000 gam.

${n_{A{l_2}{O_3}}} = \frac{{51000}}{{102}} = 500{\text{ }}(mol)$

Phương trình hoá học:

$A{l_2}{O_3}{\text{ }} + {\text{ }}3{H_2}S{O_4}{\text{ }} \to {\text{ }}A{l_2}{\left( {S{O_4}} \right)_3}{\text{ }} + {\text{ }}3{H_2}O$

Theo phương trình hóa học có:

${n_{A{l_2}{{(S{O_4})}_3}}} = {n_{A{l_2}{O_3}}} = 500{\text{ (mol)}}$

Khối lượng Al₂(SO₄)₃ tạo thành là:

m = 500 × [27 × 2 + (32 + 16 × 4) × 3] = 171 000 gam = 171 kg.

C. CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC

(KHÔNG CÓ)

D. TỰ LUẬN

Câu 1: Gọi tên các muối sau: NaF, CuCl₂, CaSO₃, Ba(HCO₃)₂, KHSO₄

Hướng dẫn giải

NaF: sodium fluoride

CuCl₂: copper (II) chloride

CaSO₃: calcium sulfite

Ba(HCO₃)₂: barium hydrogen carbonate

KHSO₄: potassium hydrogen sulfate

Câu 2: Thạch nhũ trong hang động đá vôi được hình thành như thế nào?

Hướng dẫn giải

Nước mưa khí quyển có chứa CO₂ sẽ hòa tan rất mạnh các khoáng vật thuộc nhóm carbonate chuyển thành calcium hydrogencarbonate (Ca(HCO₃)₂), hình thành các khối thạch nhũ theo công thức$CaC{O_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O{\text{ }} \to {\text{ }}Ca{\left( {HC{O_3}} \right)_2}$

Câu 3: Tại sao thuốc muối chữa được bệnh đau dạ dày do ? Khi uống vào thường bị ợ hơi?

Hướng dẫn giải

Trong dạ dày, có chứa dung dịch HCl. Người bị đau dạ dày là người có nồng độ dung dịch HCl cao làm dạ dày bị bào mòn. NaHCO₃ (hay được gọi là thuốc muối) dùng để chế thuốc đau dạ dày vì nó làm giảm hàm lượng dung dịch HCl có trong dạ dày nhờ phản ứng:

$NaHC{O_3}\;{\text{ }} + \;\;{\text{ }}HCl\;{\text{ }}\; \to \;{\text{ }}\;NaCl\;{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O{\text{ }} + {\text{ }}C{O_2}$

Khí CO₂ sinh ra thoát ra ngoài qua ống tiêu hoá hiện tượng ợ hơi.

Câu 4. Sodium sulfate ở điều kiện thường là chất rắn, màu trắng, được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp.

a) Tìm hiểu qua internet, sách, báo, … hãy cho biết một số ứng dụng của sodium sulfate.

b) Hãy viết 3 phương trình hoá học tạo sodium sulfate.

Hướng dẫn giải

a) Một số ứng dụng của sodium sulfate: sản xuất thuốc nhuộm, bột giấy …

b) 3 phương trình hoá học tạo sodium sulfate:

2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O

Na₂O + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂ + H₂O.

Câu 5: Vì sao mưa acid có thể làm hư hại các tượng bằng đá vôi để ngoài trời?

Hướng dẫn giải

Đá vôi có thành phần chủ yếu là calcium carbonate (CaCO₃), tương đối cứng, không tan trong nước nhưng lại tan trong acid. Mưa axit là hiện tượng mưa có độ pH dưới 5,6, trong nước mưa có hòa tan một số phân tử acid có khả năng phản ứng với CaCO₃ làm hư hại các bức tượng trên

E. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

MỨC ĐỘ 1: BIẾT (7 câu biết)

Câu 1. Điền vào chỗ trống: “Muối là những hợp chất được tạp ra khi thay thế ion … trong … bằng ion kim loại hoặc ion ammonium ($NH_4^ + $).”

A. $O{H^ – }$base

B. $O{H^ – }$acid

C. ${H^ + }$, acid

D. ${H^ + }$, base

Câu 2. Muối không tan trong nước là:

A. CuSO₄

B. CaSO₄

C. Ca(NO₃)₂

D. BaSO₄

Câu 3. Tính chất hóa học của muối là

A. Tác dụng với kim loại

B. Tác dụng với axit

C. Tác dụng với dung dịch bazơ

D. A, B, C đều đúng

Câu 4. Công thức của calcium carbonate là:

A. CaC₂ B. CaCO₃ C. CaSO₄ D. Ca(HCO₃)₂

Câu 5. Hợp chất NaHSO₄ có tên gọi là
A. Sodium sunfat.
B. Sodium sunfit.
C. Sodium hydrogensunfat.
D. Sodium sunfuric

Câu 6. Muối ăn có công thức hoá học là:

A. Na₂SO₄.

B. Na₂CO₃.

C. NaCl.

D. Na₂S

Câu 7.  Muối nào sau đây không tan?

A. KCl

B. KNO₃

C. ZnCl₂

D. ZnCO₃

ĐÁP ÁN

1	2	3	4	5	6	7
C	D	D	B	C	C	D

MỨC ĐỘ 2 : HIỂU (5 câu )

Câu 1. Cho phương trình phản ứng:

$BaC{O_3}\; + {\text{ }}2HCl{\text{ }} \to {\text{ }}BaC{l_2}\; + {\text{ }}Y{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}O$
Vậy Y là

A. CO

B. H₂

C. Cl₂

D. CO₂

Câu 2. Cho dung dịch KOH vào ống nghiệm đựng dung dịch FeCl₃, hiện tượng quan sát được là:

A. Có kết tủa trắng xanh.

B. Có khí thoát ra.

C. Có kết tủa đỏ nâu.

D. Kết tủa màu trắng.

Câu 3. Trộn 2 dung dịch nào sau đây sẽ không xuất hiện kết tủa ?

A. BaCl₂, Na₂SO₄

B. Na₂CO₃, Ba(OH)₂

C. BaCl₂, AgNO₃

D. NaCl, K₂SO₄

Câu 4. Hãy cho biết muối nào có thể điều chế bằng phản ứng của kim loại với dung dịch axit H₂SO₄ loãng?

A. ZnSO₄

B. Na₂SO₃

C. CuSO₄

D. MgSO₃

Câu 5. Cho các phát biểu sau:

(1) Muối tác dụng với axit tạo thành muối mới và axit mới.

(2) Hai dung dịch muối tác dụng với nhau tạo thành hai muối mới.

(3) Phản ứng trao đổi là phản ứng hóa học, trong đó hai hợp chất tham gia phản ứng trao đổi với nhau những thành phần cấu tạo của chúng để tạo ra những hợp chất mới.

(4) Phản ứng trung hòa không thuộc loại phản ứng trao đổi.

Số phát biểu đúng là

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

ĐÁP ÁN

1	2	3	4	5
D	C	D	A	D

MỨC ĐỘ 3: VẬN DỤNG (GIẢI CHI TIẾT) 3 câu

Câu 1. Cho 35 gam CaCO₃ vào dung dịch HCl dư, kết thúc phản ứng thu được bao nhiêu lít khí CO₂ ở điều kiện chuẩn?

A. 7,84 lít

B. 6,72 lít

C. 8,68 lít

D. 5,90 lít

Hướng dẫn giải

${n_{CaC{O_3}}} = \frac{{35}}{{100}} = 0,35{\text{ (mol)}}$

PTHH: $CaC{{\text{O}}_3} + 2HCl \to CaC{l_2}{\text{ }} + {\text{ }}{H_2}{\text{O + C}}{{\text{O}}_{\text{2}}}$

Ta có: ${n_{C{O_2}}} = {n_{CaC{{\text{O}}_3}}} = 0,35{\text{ (mol)}}$

$ \Rightarrow {V_{C{O_2}}} = n.24,79 = 0,35.24,79 = 8,68{\text{ (L)}}$

Chọn C

Câu 2. Quá trình tạo thành thạch nhũ trong các hang động đá vôi kéo dài hàng triệu năm. Quá trình này được giải thích bằng phương trình hóa học nào sau đây ?

A. $Ca{\left( {HC{O_3}} \right)_2}\; \to {\text{ }}CaC{O_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O$

B. $Mg{\left( {HC{O_3}} \right)_2}\; \to {\text{ }}MgC{O_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O$

C. $CaC{O_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O{\text{ }} \to {\text{ }}Ca{\left( {HC{O_3}} \right)_2}$

D. $CaC{O_3}\; + {\text{ }}2HCl{\text{ }} \to {\text{ }}CaC{l_2} + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O$

Hướng dẫn giải

Nước mưa khí quyển có chứa CO₂ sẽ hòa tan rất mạnh các khoáng vật thuộc nhóm carbonate chuyển thành calcium hydrogencarbonate (Ca(HCO₃)₂)
$CaC{O_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O{\text{ }} \to {\text{ }}Ca{\left( {HC{O_3}} \right)_2}$
Ca(HCO₃)₂ chảy xuống theo các kẽ nứt bị phân hủy tạo thành CaCO₃ → Thạch nhũ$Ca{\left( {HC{O_3}} \right)_2} \to CaC{O_3} \downarrow + C{O_2} + {H_2}O$

Chọn C

Câu 3. Muối được sử dụng làm bột nở cho bánh quy xốp là muối nào sau đây?

A. $N{a_2}C{O_3}$

B. $N{H_4}Cl$

C. $NaHC{O_3}$

D. $N{H_4}HC{O_3}$

Hướng dẫn giải

Muối được sử dụng làm bột nở cho bánh quy xốp là NH₄HCO₃ vì ở nhiệt độ cao muối này bị phân hủy hoàn toàn thành khí:

$N{H_4}HC{O_3}\;\;\xrightarrow{{{t^o}}}N{H_3}\; + {\text{ }}C{O_2}\; + {\text{ }}{H_2}O$

Chọn D